KlAdUf. SAĞLIK SERVİSİHavuz ve deniz sezonunun ülkemizin büyük bir bölümünde sona ermesi ile birlikte bronzluğunu korumak isteyenler tarafından solaryuma olan talep yeniden arttı. Ancak uzmanlar solaryumun cilt sağlığına zararlı etkilerini saymakla bitiremiyor. Uz. Dr. Tuğba Yüzüak Türe, solaryum hakkında doğru bilinen yanlışlar ve solaryumun vücudumuzdaki etkileri hakkında bilgi ulaşan UV güneş ışınları A ve B ışınlarını birlikte içerir. UVB daha yüzeysel olarak derimize etki ederken UVA cildimizde derinlere kadar inebilen dalga boyundaki ışınlardır. Solaryum ile ise sadece UVA ya maruz kalırız. Güneş ışınları, ozon tabakasında yer alan katmanlardan bir filitrasyon geçirdikten sonra yeryüzüne ulaşır. Bulutlu havalar, güneşe maruz kaldığımız saatler, bulunduğumuz yükseklik gibi etkenler de güneşin üzerimizdeki etkisini değiştirebilir. Halbuki solaryum ile UVA ışınına direk filtre edilmemiş hali ile maruz ise;Yaşlılık süreci hızlanırYaşa bağlı gelişen yaşlılık belirtilerinde cildimizde ince kırışıklıklar görülür; solaryum nedeni ile de cildimiz kalınlaşır çünkü cildimizin altındaki destek dokusunun azalmasına ve kalınlaşmasına sebep olur. Cilt su, nem ve dolgunluğunu lekelenmeler başlarSolaryuma girmeden önce kolonya, ıslak mendil, parfüm vs gibi kozmetikler kullanıldığında o bölgelerde lekelenmeler görülebilir. Bazı ilaçlar vardır kişiye normal şartlarda alerji yapmıyorken UV ışınları ile birlikte alerjik etki gösterebilirler. Özellikle sürülerek uygulanan ilaçları gün ışığında kullanmaktan kaçınmalıyız. Cilt kanserine yakalanma riskini artırırSolaryuma giren kişilerde, genelde küçük kırmızı pullanmalar şeklinde kendini gösteren ve çok hızlı ilerleyen “Melanom” adını verdiğimiz cilt kanseri son yıllarda çok fazla görülmeye başladı. Cildinizde kaşınmayan bir lezyon fark ettiyseniz ve uzun süredir iyileşmiyor, şikayete de yol açmıyorsa mutlaka bir hekime danışmalısınız. Çünkü zamanla masum gibi görülen bu tablo hızlanma sürecine girebilir ve üzerinde yara, ülser oluşumu gözlenebilir. Cilt kanserini oluşumunda benlerimizin durumu da büyük rol oynuyor. Melanom kanseri kendini var olan bir bende değişikliğe yol açarak da gösterebilir. Benimizin şeklinde, boyutunda renginde bir değişikliğe yola açabilir. Genelde kaşıntı vs bulgular görülmez. Bizim yapmamız gereken benlerimizi iyi takip edip değişiklikleri gözlemlememiz. Çocukluk dönemlerinde yoğun güneşe maruz kalmış, ailesinde cilt kanseri görülen, açık tenli ve ben sayısı fazla olan kişilerin düzenli olarak ben muayenesi yaptırmaları bugüne kadar maruz kalınan tüm zararlı ışınları depolarÇocukluğumuzdan beri aldığımız tüm zararlı ışınlar vücudumuzda birikir ve zamanla yan etkileri ortaya çıkmaya başlar. Güneşli bir ülkede yaşıyoruz ve yaz aylarında istemesek de atmosferde yaşanan değişimler yüzünden güneşin zararlı etkilerine maruz kalıyoruz. Kış mevsiminde de solaryum ile aldığımız zararlı ışınlar ile gereğinden fazla risk almış sivilcelere iyi geldiği yönündeki inanış yanlışSolaryumla ilgili bilinen bir diğer yanlış inanç da sivilcelere iyi geldiğini düşünmek. Solaryum yağ dengenizi bozduğu için cildinizde kuruluğa sebep oluyor ve sonrasında bu kuruluğu ortadan kaldırmak için cevaben çok daha fazla sayıda yağ salgısı üretiyor ve bu yağ salgısıyla birlikte gözeneklerimiz açılıyor, cildimiz daha da yağlı sivilceli bir hale geliyor. Sivilcesi olmayanlarda sivilce, olanlarda ise artış gözlemliyoruz. Solaryumun bu kadar fazla tercih edilmesinin sebebi ciltte kızarıklığa sebep olmadan bronzluk sağlamasıdır. Ancak bu durum solaryum ile sadece UVA ışınının alınması ile ilgilidir. En büyük yanılgılardan biri de beyaz tenlilerin güneşte kızarmamaları için güneş öncesinde solaryuma girmeleri. Halbuki güneş ışınları karşısında tenimizin kızarmasının sebebi cildin kendini koruma sürecidir. Güneş ışığına maruz kaldıktan sonra cilt daha koyu bir renk elde ederek diğer hücreleri korumak için pigmentler oluşturur. UV ışınlarının cilde verdiği zararı minimize etmek için;• Bol antioksidanlı meyve sebze ağırlıklı beslenmek• Çay, kahve tüketimini azaltmak• Solaryumu tercih etmemek• Sigara kullanımını azaltmak yardımcı olacaktır. Nasıl Bronzlaşıyoruz? Güneş ışığı ve solaryum makineleri ile cilde temas eden ultraviyole ışınlar, cildin katmanlarında ilerler. Cildimizin üst tabakası olan epidermisin %5’ i melanosit adı verilen hücrelerden oluşmaktadır. Kısa dalgaboylu UV ışın UVB ile bu melanosit hücreleri uyarılır. Uyarılan melanositler melanin üretimi yapar. Pembemsi renkteki melanin, cildin üst katmanına doğru ilerler. Bu esnada dalgaboyu uzun olan UVA ışını ile melanin oksidasyonu gerçekleşir ve rengi koyulaşır, kahverengi olur. Bu koyulaşma cildin UV ışığına karşı kendini doğal korumasıdır. Tüm canlılar için yaşam kaynağı olan güneş, farklı dalga boylarında ışınlar yayar. Bunlar dalgaboylarına göre sırasıyla Gamma ışınları, X ışınları, ultraviyole mor ötesi ışınlar, görünür visible ışık, infrared kızıl ötesi ışık ve radyo dalgalarıdır. Bu ışık spektrumundaki ışınlarda sadece görünür bölgedeki ışıkları görmekteyiz. Ancak bizi bronzlaştıran ışınlar ultraviyole ışınlardır.. Ultraviyole ışınlar, elektromanyetik spektrumun görünür ışıktan daha kısa dalga boylu olan belli bir parçasını oluşturur ve genel olarak 3 bölümde incelenir; UVA ışınları Ozon tabakasından direkt geçerek dünyaya ulaşır ve ultraviyole ışınların yaklaşık % 95’ ini oluşturur. UVA ışınlarına tüm yıl boyunca mevsime ve hava koşullarına bağlı olmaksızın maruz kalırız. UVA ışınları tıpta çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır fototerapi gibi. UVB ışınları Çoğu stratosferde ozon tabakası tarafından emilir ve bir kısmı dünyaya ulaşır. Ultraviyole ışınların yaklaşık % 4 – 5’ ini oluşturur. Daha çok yaz aylarında ve yüksek rakımlı yerlerde maruz kalırız. Dalgaboyu UVA’ ya göre daha kısa olup, cildin üst tabakası olan epidermise etki eder. UVB ışınlarının bronzlaştırmanın dışındaki diğer etkisi de derinin kalınlaşmasını sağlamak ve cildin koruyuculuğunu artırmaktır. UVC ışınları Dalgaboyu en kısa olan UVC ışınları son derece zararlı olup, tamamı stratosferde ozon tabakası tarafından emilir, böylece dünyaya ulaşmaz. Bu ışınlar tıpta sterilizasyon amacıyla ameliyathanelerde kullanılır. Solaryum Kaşıntısı Nasıl Geçer? Solaryum sonrası kaşıntı çok şiddetlenirse bir cildiye doktoruna danışarak kaşıntı kremi kullanabilirsiniz. Pomad kaşıntı hissinizin azalmasına yardımcı olacaktır. Bunun yanı sıra duş almak ve duş sonrası kurulanmadan cilt nemlendirici krem kullanmak ta kaşıntı hissinizi azaltacaktır. Solaryumun Faydaları Nelerdir? Bağışıklık sistemini uyarır, vücudun kapasite gücünü arttırır. Depresyonu azaltır. Kalbi ve kan dolaşımını olumlu şekilde etkiler. UV ışınları ile örneğin enfeksiyonlu sivilceler, sedef hastalığı ve nörodermit gibi cilt hastalıkları da çok başarılı şekilde tedavi edilir. Bronz ten kişinin öz güvenini arttırır ve kendisini iyi hissetmesini sağlar. Cinsel gücü arttırır. Güneş banyolarında UV-B ışınları cildin su toplamasına ve soyulmasına neden olurken, solarıum seanslarında optimize ışınlar sayesinde böyle bir durum söz konusu değildir. Soğukalgınlığına yakalanma riskini üçte bir oranınd aazaltır. Romatizmal ağrılara ve bel fıtığına iyi gelir. Solarıum ışınları, güneşe oranla çok daha az radyasyon içerdiğinden uzun vadede daha az risklidir. Pek çok güneş alerjisi, solarıumda önceden yanarak önlenebilmektedir. Güneş Işınları İle Solaryum Arasındaki Fark Nedir? Güneş ışınları ile solaryum arasındaki en önemli fark, solaryumda ultraviyole ışınların etkilerini kontrol altına alabilmemizdir. Özel tasarlanmış solaryum cihazları ile ultraviyole ışınların şiddeti ve dozu ayarlanabilir. Böylece ultraviyole ışığın zararlı kısımları filtrelenerek, güneşin bio-pozitif etkileri sağlığı destekleyecek en uygun dozda verilir. Solaryuma Girerken Nelere Dikkat Etmeli? Aşırıya kaçmadan mantıklı bir şekilde bronzlaşmak en önemli kuraldır. Gireceğiniz cihazın gücüne ve ten renginize uygun olarak seansları doğru ayarlamak gerekir. Bronzlaşma öncesinde cilt bütün kozmetik ürünlerinden tamamen temizlenmiş olmalı ve saat, kolye gibi bütün takılar çıkarılmalıdır. Solarıum için üretilen özel ürünler olmadıkça, solarıum cihazında hiçbir güneş ürünü kullanılmamalıdır. Solaryumdan Sonra Duş Alınır mı? Dolayısıyla güneşte oluşabilecek aşırı kızarma, soyulma, su toplama gibi durumlar solaryumda söz konusu değildir. Solaryum ile güneş bronzluğunun kalıcılık süreleri aynıdır. Bronzluğun kalıcılık süresini uzatmak ancak cildi iyi nemlendirme ile olur. … Solaryumdan sonra duş yapmakta tavsiye edilir. Solaryuma Girmeden Önce Ne Yapmalıyız? Makyaj ve cilt üzerindeki deodorant, parfüm ve benzeri şeyler iyice temizlenmeli ve ayrıca gözlerde lens varsa çıkartılmalıdır. Solaryumda Gözler Açık Kalabilir mi? Mutlaka özel gözlükleri kullanılmalıdır. Sosyal medyada hızla yayılan aşı sonrası duş alınamayacağı yönündeki söylentiler “Aşıdan sonra duş alınır mı?” sorusunun gündeme gelmesine niçin oldu. Bilim insanları aşıya ve aşı sonrası yaşanacaklara dair dedikodularla ilgili açıklamada bulundu. AŞIDAN SONRA DUŞ ALINIR MI? Aşıdan daha sonra duş alınmaması gerektiği yönündeki söylentilere Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Istek Arman’dan yanıt geldi. Arman, covid aşısından sonradan duş alınabileceğini söylediği açıklamasında “Aşıdan sonradan duş alınmaması, kişilerin mantık yolu ile oluşturdukları bir tedbir olsa lüzum. Aşı ardından bunaltıcı hava duş olmak, sadece yerel reaksiyon riskini artırabilir. Fakat başkaca, “Herhangi bir aşı sonrası duş alınmaz” diye bilimsel bir veri değil. Çünkü aşı uygulaması ardından cilt açıklığı çabucak kapanıyor, buradan vücuda mikrop girmesini beklemiyoruz” dedi. Solaryum ile bronzlaşma, güneş ile aynı etkiye sahiptir. Tek fark, solaryumdaki ışıkların birleştirilmesi ve daha güvenilir olması için belirli bir şekilde filtrelenmesidir. Yüz uygulaması için UVA lambalar ve reflektörler kullanılır. UVB lambalar, UVA lambaları ile birlikte solaryum yatak veya dolaplarda da kullanılır. Her gün bronzlaşma tavsiye edilmiyor. Aşırı maruz kalma olasılığını sınırlamak için sadece 48 saatte bir ultraviyole ışığa maruz kalmalı. Cildinizin bronzlaşma seansları arasında kendini toparlayıp yeniden canlandırması için zamana ihtiyacı vardır. Uzmanların haftada 5-7 dakika kişinin bronzlaşmasını durum cilt kanserine ve hücre hasarına karşı koruyacaktır. SOLARYUM FAYDALARI VE ZARARLARI Solaryum bronzlaşmasında da bazı faydalar ve riskler vardır. Her şeyden önce, UV ışığına maruz kalmak deride D vitamini üretimine yol açar. D vitamini, çeşitli organ sistemlerinin bakımında önemli bir rol oynar. Bununla birlikte, bunun başlıca görevi, kalsiyum ve fosforun bağırsaklardaki gıdalardan emilimini ve böbreklerdeki kalsiyumun geri emilimini teşvik ederek kan dolaşımına kan akışını arttırmaktır; Kemiğin normal mineralleşmesini sağlar ve hipokalsemik tetaniyi önler. Osteoblastlar ve osteoklastlar tarafından kemik büyümesi ve kemik yeniden modellenmesi için de gereklidir. Yeterli D vitamini olmadan, kemikler ince, kırılgan veya şekilsiz hale gelebilir. Yetersiz güneş ışığına maruz kalmayla birlikte yetersiz alım nedeniyle eksiklik ortaya çıkabilir. Solaryum bronzlaştıktan sonra cildiniz yanmaz. Solaryum belirli bir zaman periyodu boyunca belirli bir miktarda UV oluşturur ve cildin kahverengileşme sürecini hızlandırır. Solaryum bronzunun da riskleri vardır. Bronzlaşma cilt kanseri riskini artırabilir. Ayrıca erken yaşlanmaya da neden olabilir, çünkü UVA ışınları cilt katmanlarının altındaki kolajen ve bağ dokusunu tahrip eder. Bronzlaşma sırasında özel güneş koruyucu gözlük kullanılmalıdır.

solaryumdan sonra duş alınır mı